Czym są pionowe ogrody i jakie są ich typy?

W dzisiejszych czasach każdy centymetr przestrzeni jest na wagę złota – cenimy go zarówno w domowych wnętrzach, jak i budynkach publicznych oraz komercyjnych. Jednocześnie architektoniczne trendy zachęcają do tworzenia zielonych dekoracji, wręcz ogrodów. Jak połączyć te dwie sprzeczności? Rozwiązaniem są pionowe ogrody. Poznaj ich historię i typy, a także zobacz, jak projekty pionowych ogrodów odmieniają aranżacje.

Historia ogrodów wertykalnych

W ostatnich latach ogrody wertykalne zyskały na popularności na całym świecie. Wynika ona z potrzeby zrównoważonego rozwoju i adaptacji do urbanizacji. W miastach, gdzie przestrzeń jest ograniczona, a zanieczyszczenie powietrza i wyspy ciepła są poważnymi problemami, tworzenie ogrodów wertykalnych staje się atrakcyjnym rozwiązaniem. Pojawiają się one zarówno w budynkach komercyjnych, jak i mieszkalnych, a ich głównym celem wcale nie jest upiększanie architektury, ale podnoszenie komfortu mieszkańców.

Praktyczne zalety ogrodów wertykalnych nie zostały jednak odkryte w XXI wieku. Ich historia sięga o wiele dalej… czasów starożytnych. Pionowy ogród pochodzi bowiem z Babilonu. Do dziś uważa się je za jeden z siedmiu cudów świata starożytnego. Współczesne systemy wertykalnych ogrodów zawdzięczamy natomiast Francuzowi Patrickowi Blanc, który w latach 80. XX wieku rozpoczął badania nad roślinami epifitycznymi i ich zdolnością do rośnięcia na pionowych powierzchniach bez tradycyjnej gleby. On też w 2021 roku stworzył jeden z najbardziej znanych pionowych ogrodów w Muzeum Quai Branly w Paryżu.

Zielone ściany i ogrody wertykalne – definicja

Pionowe ogrody, znane również jako zielone ściany, to struktury umożliwiające uprawę roślin w pionie, na powierzchniach takich jak ściany budynków, ogrodzenia czy specjalnie zaprojektowane konstrukcje. Projekt pionowych ogrodów wykorzystują rośliny wertykalne, czyli te mogące się rozwijać w pionowym układzie, odporne na warunki atmosferyczne, mające niewielkie wymagania glebowe. Ponadto ściany wertykalne korzystają z innowacyjnych technologii np. systemów hydroponicznych, nawadniających itd.

Jak działa ogród wertykalny?

Aranżacja wertykalna działa na zasadzie uprawy roślin w pionie, zamiast na poziomej powierzchni ziemi. W praktyce oznacza to, że rośliny pionowe są sadzone w przygotowanych kieszeniach, panelach lub bezpośrednio w systemie hydroponicznym. Zastosowany w ogrodzie system nawadniania dostarcza im wodę oraz składniki odżywcze – bezpośrednio do korzeni. Warto tu jednak zaznaczyć, że praktycznie bezobsługowe są zielone ściany i ogrody wertykalne z systemami hydroponicznymi. Tradycyjne, glebowe systemy wertykalnych ogrodów wymagają najczęściej ręcznego nawożenia. Pamiętaj też, że roślinność wertykalna może wymagać kontrolowania warunków środowiskowych, takich jak światło, temperatura i wilgotność. Konieczna jest też jej regularna pielęgnacja, która obejmuje przycinanie, kontrolę chorób i szkodników, oraz monitorowanie stanu nawadniania i nawożenia. Moduły ogrodów wertykalnych, które potrzebują specjalnych technik i narzędzi pielęgnacyjnych najlepiej oddać pod opiekę specjalistom z JUKO green design. Nasz serwis ogrodu wertykalnego zapewni roślinom właściwe warunki do wzrostu oraz zachowa ich estetykę przez długie lata.

Ogrody wertykalne – rodzaje i typy

Oglądając projekty ogrodów wertykalnych, szybko zobaczysz, że poszczególne znacznie się od siebie różnią. Podstawowy podział pionowych to ten na zewnętrzne i wewnętrzne ogrody wertykalne. Przyjrzymy się z bliska, na czym on polega i jakie rozwiązania ogrodów pionowych stosowane są w budynkach, a jakie na zewnątrz.

Zielone ściany wewnętrzne

Wewnętrzne aranżacje wertykalnych ogrodów powstają w budynkach takich jak domy, biura, hotele, centa handlowe, restauracje. Coraz częściej można spotkać je też w urzędach, szkołach, a nawet szpitalach. Ich głównym celem jest poprawa estetyki wnętrza, a także jakości powietrza i samopoczucia przebywających w nieruchomości ludzi. Wewnętrzne ogrody wertykalne wykorzystują zróżnicowane technologie, najczęściej jednak sięgają po:

• Filcowe kieszenie. Rośliny pionowe są sadzone w kieszeniach wykonanych z filcu lub innej tkaniny, a następnie cała konstrukcja przymocowywana jest do pionowej ściany.
• Systemy hydroponiczne. Tego typu zielone ściany wewnętrzne opierają się na roślinach, które rosną bez gleby, w roztworze wodnym z niezbędnymi składnikami odżywczymi.
• Modułowe panele. Ten typ ogrodu wertykalnego oparty jest na kieszeniach lub doniczkach, w których sadzone są rośliny, często ze wbudowanym systemem nawadniania.

Zewnętrzne ogrody wertykalne

Zewnętrzna ściana wertykalna to ta montowana na zewnątrz budynku, w ogrodach, na tarasach, balkonach. Poprawia ona estetykę otoczenia, a także pozytywnie wpływa na izolację termiczną nieruchomości, redukcję efektu wysp ciepła, zwiększenie bioróżnorodności. Zewnętrzne ogrody wertykalne najczęściej tworzy się, wykorzystując panele modułowe, systemy kieszeniowe, struktury kablowe i siatkowe.  Pomysły na pionowe ogrody zewnętrzne najczęściej obejmują ściany pokryte pnączami (bluszcz, winobluszcz), zielone oazy na dachach, green wall w parkach, na placach miejskich, przy ulicach.

Alternatywy zielonych ścian

Koszt zielonej ściany nie jest najniższy, dlatego wiele osób zastanawia się, jakie są alternatywy ogrodów wertykalnych. Praktyka pokazuje, że tych nie brakuje. Postawić możesz na pionowe ogrody z modułowych paneli, które od tradycyjnych różnią się sposobem instalacji – zamiast roślin umieszczanych bezpośrednio w pionowej konstrukcji, stosuje się gotowe panele lub moduły, które można łatwo montować i demontować.

Inne ciekawe koncepcje to pnącza na siatkach i strukturach kablowych, ściany z roślinnością w pojemnikach, ogrody dachowe, poziome ogrody czy obrazy z mchu.

Czy warto zainwestować w ogród wertykalny, czyli zalety zielonych ścian

Tworzenie ogrodów wertykalnych stało się modne przede wszystkim ze względu liczne zalety tego rozwiązania. Nowa generacja ogrodów pionowych jest bowiem nie tylko estetyczna, ale i ma szereg właściwości praktycznych. Do tych najważniejszych należy:

• Poprawa jakości powietrza przez rośliny wertykalne
• Lepsza izolacja akustyczna, ponieważ rośliny naturalne tłumią dźwięki i redukują hałasu
• Regulacja wilgotności powietrza wewnątrz budynku
• Poprawa izolacji termicznej, co pozwala zredukować koszty ogrzewania i chłodzenia budynku
• Redukcja tzw. wysp ciepła, co oznacza obniżenie temperatury otoczenia poprzez proces transpiracji
• Zwiększenie bioróżnorodności – zewnętrzne ogrody wertykalne mogą przyciągać owady zapylające, ptaki i inne formy dzikiej przyrody.

Jakie rośliny do ogrodów wertykalnych wybrać?

Projektowanie ogrodów wertykalnych to m.in. wybór roślin, które pojawią się na pionowej ścianie. Ich wybór należy uzależnić od kilku czynników, takich jak lokalizacja (wewnętrzna lub zewnętrzna), dostępność światła, warunki klimatyczne oraz cel, jaki ma spełniać ogród (estetyka, oczyszczanie powietrza, produkcja żywności). Jakie rośliny do ogrodów wertykalnych wybrać? Oto krótki poradnik dla niezdecydowanych!

• Rośliny oczyszczające powietrze: Epipremnum złociste, Skrzydłokwiat, Sansewieria
• Rośliny dekoracyjne: Filodendron pnący, Zielistka, Maranta leuconeura
• Rośliny ziołowe i jadalne: bazylia, mięta, rozmaryn, sałata, truskawki, szpinak
• Rośliny do zewnętrznych ogrodów wertykalnych: bluszcz pospolity, Trzmielina Fortune’a, winobluszcz pięciolistkowy
• Rośliny kwitnące: begonia, pelargonia, lantana
• Rośliny do systemów hydroponicznych: sałata rzymska, pietruszka, ogórek, bazylia, kolendra, tymianek, paprotka, begonia rex, hoya.

Projektowanie ogrodów wertykalnych w JUKO green design

W JUKO green design zapewniamy rozwiązania ogrodów pionowych wewnętrznych i zewnętrznych. Specjalizujemy się w innowacyjnych rozwiązaniach architektonicznych, które integrują naturę z przestrzeniami mieszkalnymi i komercyjnymi. Naszym klientom podpowiadamy, jakie rośliny do ogrodów wertykalnych wybrać, rekomendujemy sprawdzone rozwiązania ogrodów wertykalnych oraz alternatywy zielonych ścian. Zainteresowany? Skontaktuj się z nami i stwórz pionowy ogród swoich marzeń.